Het voornemen van het kabinet om op 4 januari te starten met de eerste coronavaccins, roept verbazing op. Over de logistiek rondom deze enorme operatie is namelijk nog veel onduidelijk.
Zorgminister Hugo de Jonge kondigde deze week aan dat de logistieke operatie erop is gericht om vanaf begin 2021 de eerste inentingen uit te delen aan ouderen en chronisch zieken. Het RIVM, de GGD’s, huisartsen en artsen in verpleeghuizen en instellingen gaan hierin een grote rol spelen. Waar die inentingen exact moeten plaatsvinden, is nog niet bekend. De GGD is onder meer van plan om tenten neer te zetten.
Ondanks die onduidelijkheid is Nederland volgens het ministerie van Volksgezondheid wel klaar voor grootschalige vaccinatie vanaf 4 januari. Hans van Vliet, programmamanager van het Rijksvaccinatieprogramma, stelt dat de operatie in ons land meelift op de logistiek van de jaarlijkse griepprik. In omringende landen is daar geen sprake van, waardoor het lijkt alsof Duitsland – dat massaal centrale inentingscentra opzet – zich veel beter voorbereidt op het coronavaccin.
Inenting door huisartsen niet haalbaar
Zorginstellingen, vakbonden en logistieke experts zetten vraagtekens bij die haalbaarheid. De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) geeft aan dat inenting in huisartsenpraktijken logistiek onmogelijk is. Het vaccin is namelijk beperkt houdbaar, moet ingevroren op -70 graden Celcius worden bewaard en wordt in grote hoeveelheden verpakt. “Stel dat je als huisartsenpraktijk in één keer een voorraad van duizend vaccins geleverd krijgt. Daar kun je als kleine praktijk niks mee, want zoveel mensen kun je niet in korte tijd inenten”, aldus de LHV tegenover NU.nl.
Nederland zal ‘dramatisch achter de feiten aan zal lopen’ zodra het vaccin beschikbaar is, verwacht CNV-voorzitter Piet Fortuin. “Het inenten van miljoenen mensen is een immense, ongekende operatie zoals nooit eerder vertoond in Nederland. Het kabinetsplan sorteert daar echter nauwelijks op voor.”
‘Ministerie loopt achter de feiten aan’
In Nieuwsuur zegt Jan Fransoo, hoogleraar logistiek aan de Universiteit van Tilburg en de TU Eindhoven er niets van te snappen dat het RIVM ‘zo vaag doet over de logistiek’. “Niets wijst erop dat we er klaar voor zijn, omdat er nog niets bekend is gemaakt over welke strategie het RIVM kiest.” De ervaring die het RIVM heeft met de eenmalige griepsvaccinatie volstaat volgens Fransoo niet, omdat er twee prikken nodig zijn voor het coronavaccin en deze zeer koud bewaard moet worden.
Ook Herman van der Weide, voormalig hoofdinspecteur Gezondheidszorg verwacht chaos rond de inentingen. Van der Weide was in 2009 betrokken bij het vaccinatieprogramma tegen de Mexicaanse griep. “Er is zoveel waarover je moet nadenken: ga je Ahoy in Rotterdam afhuren of laat je alle huisartsen prikken? En hoe worden zij dan betaald? Je moet een heel transportsysteem bedenken: hoe sla je het op, hoe rij je het uit, hoe zorg je dat de vaccins gekoeld blijven. Het is een enorme klus om dat voor elkaar te poetsen.”
De Jonge: ‘Verschillende scenario’s’
In een reactie op de kritiek benadrukt het ministerie dat Nederland veel ervaring heeft met grootschalig vaccineren. De Jonge snapt de zorgen, maar blijft erbij dat de planning haalbaar is. Omdat een aantal dingen nog onzeker is, zullen uitvoerende instanties met verschillende scenario’s moeten werken, aldus De Jonge.
