Als bedrijven al een supply chain strategie hebben, is die vaak maar van beperkte waarde. Zonde, want met een goede supply chain strategie kunnen bedrijven echt het verschil maken. Maar hoe stel je een goede strategie op? De Masterclass Supply Chain Strategie geeft drie antwoorden: kiezen, kiezen en nog eens kiezen. “Je kunt een Bentley-klant toch geen Seat-service bieden?”
Tijmen Muijs toont op het grote scherm de bedrijfsstrategie van Volkswagen. De deelnemers aan de Masterclass Supply Chain Strategie zien een aantal welluidende volzinnen waarin de klantrelatie voorop lijkt te staan. Maar daarna verschijnt een plaatje met de twaalf verschillende merken van de Duitse autoproducent. “Hoe ga je die bedrijfsstrategie vertalen naar deze twaalf verschillende merken? Je kunt een Bentley-klant toch geen Seat-service bieden? Zaak is om onderscheid te maken tussen de verschillende product/marktcombinaties en per combinatie de juiste keuzes te maken”, vertelt Muijs, specialist van BLMC in supply chain strategie.
Consequent doorvoeren
Het opstellen van een goede supply chain strategie draait vooral om keuzes maken, blijkt tijdens de goed bezochte masterclass. Natuurlijk bestaan er succesvolle bedrijven zonder supply chain strategie. Maar bedrijven die een duidelijke supply chain strategie kiezen, creëren daarmee een competitief voordeel. En vervolgens moet de gekozen strategie consequent worden doorgevoerd. Het succes dat daarvan het gevolg is, komt tot uitdrukking in de ‘return on capital employed’ (ROCE) ofwel de opbrengst van het geïnvesteerde kapitaal.
Muijs noemt twee vliegmaatschappijen als voorbeeld: Emirates en Ryanair. “Welke maatschappij heeft denkt u de hoogste ROCE”, vraagt hij het publiek. Het antwoord geeft hij zelf. “Die is bij allebei ongeveer gelijk, terwijl de strategie totaal verschillend is. Emirates zet hoog in op assets en service, wat leidt tot hoge kosten en een hoge marge. Ryanair zet laag in op assets en service, wat resulteert in lage kosten en een lage marge. De reden voor hun succes is dat beide bedrijven de ingezette strategie consequent hebben doorgevoerd.”
Elf klantwaarden
Wat zijn dan de keuzes die gemaakt moeten worden om tot een goede supply chain strategie te komen? Dat zijn de trade-offs tussen klantwaarden als kwaliteit, snelheid, flexibiliteit en kosten. Het Supply Chain Excellence Platform (SCELP), een initiatief van BLMC en Nyenrode Business Universiteit, heeft in totaal elf klantwaarden gedefinieerd. “Bedrijven moeten daartussen kiezen. Ze kunnen ze niet alle elf tegelijk optimaliseren. Neem een bedrijf dat zich wil onderscheiden met de laagste kosten. Als dat bedrijf daarnaast zijn flexibiliteit of zijn snelheid vergroot, leidt dat onherroepelijk tot hogere kosten”, vertelt Jack van der Veen, hoogleraar supply chain management aan Nyenrode Business Universiteit.
Van der Veen toont een diagram waarin als voorbeeld de kosten en kwaliteit tegen elkaar zijn uitgezet. Het liefst wil iedereen op beide klantwaarden maximaal scoren. Dat zou een positie rechtsboven in het diagram opleveren. “Maar dat kan niet. Het een gaat altijd ten koste van het andere”, stelt de hoogleraar. De trade-off die bedrijven moeten maken, leidt tot een positie op een curve die van linksboven naar rechtsonder loopt. “Maar waar precies op die curve wil je zitten? Dichter bij kwaliteit of bij kosten? Dat is strategie.”
Drie SCELP-tools
Binnen SCELP zijn drie tools ontwikkeld die bedrijven helpen om hun supply chain strategie te formuleren. De eerste tool is een checklist die laat zien of de geformuleerde strategie aan alle voorwaarden voldoet. Is die afgestemd op de bedrijfsstrategie? Is die gecommuniceerd met alle belanghebbenden? “Dat laatste punt laat vaak te wensen over”, weet Van der Veen. “Bijna alle bedrijven hebben wel een strategie, maar die moet wel worden gedeeld.”
De twee andere tools helpen om de inhoud van de supply chain strategie te bepalen. Bij de eerste tool krijgen bedrijven vijftig punten om te verdelen over de elf klantwaarden. Bij de tweede tool gaat het om veertig punten, te verdelen over zes ‘value drivers’. Dat zijn de factoren die bepalend zijn voor de inrichting van de supply chain: leverbetrouwbaarheid, responsiviteit, flexibiliteit, kosten, werkkapitaal en duurzaamheid. Zaak is om beide tools door verschillende mensen te laten invullen. “Omdat iedereen maar een beperkt aantal punten te verdelen heeft, zie je binnen bedrijven en zelfs binnen afdelingen totaal andere uitkomsten ontstaan. Dat geeft aanleiding tot de discussie die nodig is om de supply chain strategie scherp te krijgen. Dat proces is minstens zo belangrijk als alleen het feitelijke resultaat van die tool”, stelt Van der Veen, die de deelnemers in de zaal tot actie aanzet. “Het zijn drie eenvoudige tools die de strategie helder en bespreekbaar maken. Ga ermee aan de slag.”
