Supply chain management raakt steeds meer ingeburgerd in het Nederlandse bedrijfsleven. Vooral op interne samenwerking scoren bedrijven beter. De ontwikkeling aan de kant van externe samenwerking blijft echter achter, blijkt uit de Nationale Supply Chain Monitor (NSCM). De coronacrisis laat ondertussen zien dat externe samenwerking juist veel kansen biedt.
BLMC en de Nyenrode Business Universiteit meten elke twee jaar de mate van toepassing (volwassenheid) van supply chain management in het Nederlandse bedrijfsleven. De meest recente resultaten laten zien dat bedrijven gemiddeld hoger scoren: gemiddeld een 3,0 op een vijfpuntsschaal. In 2017 bedroeg die score een 2,8. De onderlinge verschillen tussen bedrijven nemen af en er zijn fors minder achterblijvers. In 2017 scoorde 33 procent van de organisaties ‘zwak’, in 2019 gaat het slechts om 18 procent.
SCM nu op professioneel niveau
Behoudens een kleine dip in 2017 neemt de SCM-volwassenheid al zes jaar op rij toe, stelt BLMC. Dat de grootste groep bedrijven nu definitief doorgestoten is naar level 3 betekent dat SCM een ‘professioneel’ niveau heeft bereikt; het bedrijfsbreed denken en doen is een volwaardig onderdeel van de strategie van organisaties geworden.
Deze doorbraak is vooral te danken aan interne supply chain volwassenheid. Bedrijven scoren met 3,2 vooral hoog op de thema’s die specifiek hiermee te maken hebben; strategie, cultuur, leiderschap en interne samenwerking. Het meest positieve aspect is organisatiecultuur met een gemiddeld cijfer van 3,5. BLMC’s Michel van Buren: “Die hoge score is een zeer positief signaal. De typische Nederlandse cultuur van samenwerking zonder al te hiërarchische aansturing is een sterke drijvende kracht van supply chain management. Want zonder leiderschap en cultuur kun je processen uitwerken en systemen aanschaffen wat je wilt, maar gaat supply chain management niet werken.”
Minder hoge score externe samenwerking
Er is tegelijkertijd ook een hoop te doen. Het aantal koplopers groeit maar met mate en de ontwikkeling aan de kant van externe samenwerking blijft achter. Op thema’s die horen bij externe volwassenheid (samenwerking met klanten, leveranciers en end-to-end) scoren organisaties gemiddeld een 2,6.
Van hoog-mature supply chain organisaties mag verwacht worden dat ze gegevens verzamelen en delen met ketenpartners. Prof. dr. Jack van der Veen van Nyenrode Business Universiteit: “Met beter datamanagement kun je er immers voor zorgen dat je je klanten sneller, beter, goedkoper, flexibeler en klantvriendelijker bedient.” Uit het onderzoek blijkt echter dat de meerderheid van de bedrijven juist op dit aspect nog laag scoort. Er worden wel projecten en pilots gestart op het gebied van productontwikkeling en innovatie, maar bedrijven in de keten wisselen onderling nog weinig doorlopend digitaal gegevens uit over bijvoorbeeld vraagvoorspelling. Als de systemen ervoor al aanwezig zijn, worden ze niet ten volle benut. In het verlengde daarvan wordt risicomanagement nauwelijks structureel en ketenbreed toegepast. Van der Veen: “Een verklaring kan liggen in de groeiende economie van de afgelopen jaren waardoor de noodzaak tot verandering minder gevoeld werd. Bedrijven hebben hun tijd en kapitaal vooral aangewend voor de dagelijkse operatie. Hierdoor zijn processen intern wel efficiënter en effectiever geworden, extern is daar nog niet genoeg aandacht aan besteed.”
Coronacrisis geeft bedrijven gezamelijk doel
De coronacrisis biedt mogelijk kansen voor verdere ontwikkeling van de supply chain, stellen BLMC en Nyenrode. “Externe ketensamenwerking komt pas goed van de grond als bedrijven naast de aanwezige randvoorwaarden waaraan intern nu voldaan wordt een duidelijk gezamenlijk doel hebben, anders dan enkel en alleen een financieel doel. Bijvoorbeeld CO2-reductie of het verminderen van plastic verpakkingen in de keten. De huidige situatie geeft veel bedrijven ineens wél dat gezamenlijke doel”, legt Michel van Buren uit. “Ze zijn nu intrinsiek gemotiveerd om samen de problemen te lijf te gaan en hun bedrijven succesvol door te laten draaien. Als ze dit weten te koppelen aan een heldere visie en sterk leiderschap vanuit het topmanagement behalen organisaties over twee jaar ook een hoger cijfer op externe ketensamenwerking.”
Van der Veen vult aan: “Om naar een volgend niveau te komen heb je een omschakeling nodig in denken: van korte termijn financieel gedreven doelen naar lange-termijndoelen die meer maatschappelijk gedreven zijn, zoals bijvoorbeeld duurzaamheid. De spannende vraag is nu: krijgen mensen door deze crisis een boost om de korte termijn focus los te laten omdat ze bemerken dat andere dingen waardevoller zijn? Of drijft het bedrijven terug in een puur financiële focus?”
De Nationale Supply Chain Monitor is hier te downloaden.
