De platformeconomie wint terrein, ook in de logistiek. Wat is daarvan de impact op onze supply chain? Bieden die platformen kansen of vooral ook bedreigingen? Verladersorganisatie evofenedex organiseerde een SCM Summit om antwoord op de vragen te geven. Eén van de sprekers was Cor Molenaar. “En wat doen we in Europa? Helemaal niets om onze concurrentiekracht te vergroten.”
.jpg)
“Producten en diensten verkopen is een eindige weg. Vandaag de dag draait het om klanten helpen kopen”, stelt Cor Molenaar. Dat is precies waarin online platformen goed zijn, klanten helpen kopen. Ze doen niets anders dan vraag en aanbod bij elkaar brengen. Platformen bieden de transparantie waardoor klanten online alles kunnen kopen waar en wanneer ze maar willen. “Het enige wat ze doen is koppelen. En daarmee draaien ze winsten van zes miljard”, vertelt de hoogleraar e-marketing aan de Erasmus Universiteit Rotterdam tijdens de SCM Summit, georganiseerd door verladersorganisatie evofenedex.
Molenaar is auteur van een onlangs verschenen boek over zakendoen in de platformeconomie. ‘Het einde van concurrentie?’ luidt de titel. Hij gooit graag de knuppel in het hoenderhok. “Neem een platform als bol.com, dat andere bedrijven een podium biedt om hun producten te verkopen. De enige data die bol.com met die bedrijven deelt, zijn de transactiedata. Alle andere data houden ze voor zichzelf”, aldus Molenaar, die dergelijke platformen steeds groter ziet worden. “In elke markt is ruimte voor slechts één groot platform. De concurrentiekracht zit in die platformen.”
Virtual stock exchange
Dat het die platformen alleen maar gaat om data, is inmiddels ook doorgedrongen tot de Amerikaanse overheid. Die heeft deze week aangekondigd onderzoek te doen naar de verstoring van de concurrentieverhoudingen door platforms als Amazon, Facebook en Google. “Dat gaat over data, over data delen en vooral over het gebruik van data voor eigen voordeel. En wat doen we in Europa? Niets. Wij doen niets om de concurrentiekracht in onze markt te vergroten. Ja, af en toe deelt de EU en boete uit. En volgend jaar opnieuw. Amsterdam wil Airbnb het liefst verbieden. Maar met verbieden creëer je geen vooruitgang.”
Ook in de supply chain winnen platformen aan belang. Volgens Molenaar zorgen ze ervoor dat de traditionele supply chains op de kop gaan. Producenten kunnen nu complete schakels overslaan en rechtstreeks aan consumenten verkopen. “De waardecreatie gebeurt op het platform, niet in de traditionele lineaire supply chain. Daar draait het om operational excellence. Waarom zouden we bijvoorbeeld allemaal nog onze eigen voorraad moeten hebben. Het gaat erom dat we op het juiste moment kunnen leveren, niet dat we dat uit onze eigen voorraad doen”, stelt Molenaar, die praat over een ‘virtual stock exchange’.
‘Smoesjes om niks te doen’
Molenaar roept bedrijven op om nu in actie te komen. “Wij staan nog maar aan het begin. Wie niets doet, is echt verloren. Ja maar, hoor ik bedrijven zeggen, al die platformen maken nog geen winst. Allemaal smoesjes om niks te doen. Net als de smoes om eerst de Brexit af te wachten. Wie één of twee jaar vooruit kan kijken, kan nu maatregelen komen. U moet zelf in actie komen. Van de overheid hoeft u geen hulp te verwachten.”
Erik van Dort, supply chain consultant van Capgemini, verwijst in zijn presentatie na die van Molenaar naar Richard Branson. Deze Britse ondernemer, eigenaar van veel platenwinkels, kondigde al in het jaar 2000 aan om de strijd met Amazon aan te gaan. Die strijd heeft Branson verloren. “Veel retailers hebben lang getwijfeld om met een online kanaal aan de slag te gaan. Hun vrees is dat het opzetten van een nieuw kanaal kannibaliserend werkt op het oude kanaal. Maar wat zei Branson? Als iemand mijn bestaande business gaat kannibaliseren, kan ik het beter zelf doen.”
Verwachte aankomsttijd
In veel supply chains ziet Van Dort kansen voor verbetering van de prestaties. Digitale technologieën, waaronder platforms, kunnen daaraan bijdragen. “Het streven naar visibility zou je een eerste stap op weg naar een digitale supply chain kunnen noemen. Maar wat krijgt een klant te zien als hij zijn pakket wil tracken? Dat zijn order is gepickt of dat zijn pakket in het sorteercentrum is gearriveerd. Maar dat wil die klant niet weten. Het enige dat hij wil weten is de verwachte aankomsttijd van zijn pakket.”
In de markt ontstaan veel nieuwe initiatieven die van alles beloven. Van Dort waarschuwt dat bedrijven zich niet moeten laten verleiden door alle mooie verhalen. “Stel steeds weer opnieuw de vraag wat die partijen daadwerkelijk te bieden hebben. Wat kunnen ze nou echt? Welk probleem lossen ze op? Wat doen ze beter dan bestaande partijen?”
Aansprakelijkheid
Een andere waarschuwing komt van Wouter Verheijen van de Erasmus School of Law. Want welke wet- en regelgeving is van toepassing als transport – tot stand gekomen via een platform als Uber Freight, Transporeon of Cogoport – tot problemen leidt. “In het transportrecht wordt alleen gesproken over een vervoerder en een expediteur, niet over een platform. Voor veel platformen is dat het argument om elke aansprakelijkheid af te wijzen. Kijk daarom goed naar de verbintenis die je aangaat met een platform. Verplicht het platform zich tot het uitvoeren van het transport? Of bestaat de verplichting alleen eruit dat ze informatie correct doorgeven via het platform?”
Veelzeggend is de conclusie van een deelnemer tijdens de discussie aan het eind van de SCM Summit. Hij vroeg aan de aanwezige platformen wat ze doen als iets fout gaat met een zending. De platformen wijzen erop dat gebruikers dankzij alle transparantie vroegtijdig kunnen zien wanneer iets misgaat, zodat ze proactief kunnen optreden. “Dus dan moet ik nog steeds zelf in actie komen? Dat is nou jammer.”
