Iedereen die online koopt, kent de berichtjes waarin verteld wordt wanneer het pakketje zal geleverd worden. Op zich niets mis mee. Maar er zit een ontzettende variatie in de beloofde levertijden. Ikzelf woon in België en daar wordt overwegend beloofd dat er vandaag geleverd wordt. Vandaag wil dan zeggen ergens tussen 8 uur in de ochtend en 8 uur ’s avonds. Dit is natuurlijk een heel ruim tijdsvenster. In Nederland zijn tijdsvensters meestal smaller, dus is het voor de ontvanger makkelijker om te regelen dat er iemand thuis kan zijn.
Klanttevredenheid of lagere kosten?
Tijdsvensters op zich zijn toch een belangrijke service qualifier en dragen in belangrijke bij mate tot de klantentevredenheid. Als logistiek dienstverlener is het dus belangrijk om de levering zo goed mogelijk binnen het tijdsvenster te realiseren. Vanuit kostenperspectief voor de LDV is het natuurlijk handiger om zonder tijdsvensters te plannen. Dan heeft de planner meer flexibiliteit om de orders zo goed mogelijk in te plannen en vallen de kosten lager uit. Vast opgelegde tijdsvensters (al dan niet door de klant) geven minder planningsflexibiliteit en hogere kosten. Dit is het (academische) basisverschil van plannen met of zonder tijdsvensters.
Dubbel voordeel
Het bovenstaande voorbeeld van het leveren van pakketjes ligt in werkelijkheid genuanceerder. De logistiek dienstverlener vertelt aan de ontvangende partij hoe laat hij zal leveren. Hij legt zichzelf dus een tijdsvenster op, en hij communiceert dit aan de klant. Maar eigenlijk probeert de logistiek dienstverlener daar een dubbel voordeel te realiseren: lage kosten in het organiseren van zijn routes (zonder veel beperkingen) en de ontvangende partij tevreden te houden door een (relatief smal) tijdsvenster van aflevering te geven. In de planning kan hij namelijk doen alsof er geen tijdsvensters zijn. Volle flexibiliteit en lage kosten dus. Vervolgens communiceert hij een tijdsvenster naar de ontvanger op basis van zijn geplande routes. Klant ook tevreden.
Nu is het echter niet meer mogelijk om de routes aan te passen. Als de klant dan toch niet thuis is, of er is file, of… kan het wel eens zijn dat de route toch niet aangehouden kan worden. Dan is het nodig om snel en effectief te kunnen her-plannen, rekening houdende met de reeds aangekondigde tijdsvensters van de oorspronkelijke route. Her-plannen is jammer genoeg een dure hobby: geen flexibiliteit (bijvoorbeeld tijdsvensters liggen vast nu) en gebeurt onder tijdsdruk. Het leidt ook altijd tot minder efficiënte routes.
Inplannen onzekerheid
Onderzoek toont aan dat als je beter vooraf gaat plannen, rekening houdende met de mogelijke onzekerheid (reistijden, klanten, etc.), dat je uiteindelijk als logistiek dienstverlener beter af bent. Het plannen zelf wordt meer gecompliceerd, weliswaar ondersteunt door slimme ICT. Maar uiteindelijk is er minder tot geen her-plannen meer nodig omdat de routes die gereden worden al robuust zijn voor deze onzekere gebeurtenissen. Dit leidt aantoonbaar tot lagere kosten, een hogere kans om altijd in tijdsvensters te kunnen leveren en veel minder real-time corrigeren van routes.
Tom van Woensel – professor of Freight Transport & Logistics
