Welke gevolgen heeft ‘Voor 23:59 besteld, de volgende dag in huis’ voor de arbeidsomstandigheden in distributiecentra? Volkskrant-journalist Jeroen van Bergeij nam de proef op de som en ging gedurende vijf weken undercover in het distributiecentrum van bol.com. Overwerk, rugpijn en tientallen kilometers per dag blijken geen uitzondering.
Van Bergeij start zijn logistieke carriëre via Tempo Team. De journalist werkt in feite voor Ingram Micro, de logistiek dienstverlener van bol.com verzorgt.
Opportunistisch retourgedrag
De eerste weken brengt hij door op de afdeling Retouren, waar Van Bergeij zich vooral verbaast over de gebruikte producten, die schaamteloos worden teruggestuurd. Dildo’s met poep eraan, stofzuigers met propvolle zakken en poezenmanden waar de vlooien uitspringen. “Wanneer je bij retouren staat, kom je er al snel achter dat consumenten de webwinkel aan alle kanten proberen te tillen. Een veelgebruikte truc, zo hoor ik van verschillende collega’s, is om, als je computermonitor kapot is gegaan, een andere te bestellen en de oude in de nieuwe verpakking terug te sturen.”
Wisselende roosters
Naast de kritiek op het opportinistische gedrag van de consument, spaart Van Bergeij ook de webwinkelier niet in zijn artikel. Zo zijn er de zeer onregelmatige werktijden. Als uitzendkracht krijg je op het laatste moment te horen wanneer je moet werken. Soms is dat de hele week, soms zijn het maar twee dagen. Bijna altijd verandert het rooster gedurende de week. Verlofdagen die zijn toegekend, kunnen een dag vantevoren weer worden ingetrokken, schrijft de journalist.
Geen Amerikaanse toestanden
Van Bergeij klaagt over een gebrek aan daglicht op deze afdeling, maar spreekt ook over de goede sfeer. “Van ‘Amerikaanse toestanden’ zoals in de magazijnen van Amazon waar je niet eens fatsoenlijk naar de wc kunt of strafpunten verzamelt, is geen sprake. De teamleiders zijn begrijpend.”
Dagelijkse wandeling van twintig kilometer
Op de afdeling Picking, waar Van Bergeij na een paar weken komt te werken, gaat het er anders aan toe. De stappenteller die de journalist naar binnen smokkelt, geeft aan dat hij dagelijks twintig kilometer in het distributiecentrum aflegt. “Het zijn vooral de jonge Oost-Europeanen die het tempo bepalen: meer dat van een snelwandelaar dan iemand die de avondvierdaagse loopt.”
Elke dag worden er lijsten opgehangen met de persoonlijke scores van de vorige dag: hoeveel producten je hebt ‘gepickt’, welke soort producten, en de ratio. Per minuut moet je zo’n drie items picken. Voor Van Bergeij blijft onduidelijk wat er gebeurt als die norm niet wordt gehaald.
Uitzendbureau laat personeel na anderhalf jaar gaan
Wel is duidelijk dat het verloop van personeel enorm is. Bijna niemand werkt langer dan een jaar in het distributiecentrum van bol.com. Dat komt deels doordat uitzendbureaus mensen na anderhalf jaar een contract moeten aanbieden. “Meerdere mensen vertelden me dat ze via het uitzendbureau na anderhalf jaar niet meer voor Ingram Micro mochten werken. Ze werkten dan een half jaar niet, of gingen elders aan de slag en werden daarna opnieuw bij het distributiecentrum van bol.com aangenomen.“
Klachten over rugpijn
Aan ergonomie wordt op de afdeling Picking weinig aandacht besteed. Pickers moeten bijvoorbeeld zakken hondenvoer van 26 kilo tillen. Wanneer de journalist zich bij zijn teamleider beklaagt over rugpijn, worden de schouders opgehaald. “Yeah? And?”, luidt de reactie van de Poolse teamleider.
Reactie bol.com en Ingram Micro
De Volkskrant heeft zowel bol.com als Ingram Micro om een reactie gevraagd. De partijen erkennen enkele van de geschetste situaties in het artikel. Over de alsmaar wisselende roosters zegt Jos Goedhart, director Business Resources bij Ingram Micro: “Daar is inderdaad de nodige onvrede over en dat proberen we te verbeteren. Werken in het hoogseizoen vereist heel wat flexibiliteit. Het koopgedrag van consumenten is grillig en daar moeten wij ons op aanpassen, want de belofte is: vandaag besteld dezelfde of de volgende dag in huis. De Nederlandse uitzendkracht heeft een sociaal leven, de sportvereniging, vaste avonden voor de kinderen. Oost- en Zuid-Europese uitzendkrachten maakt het niet uit of ze donderdag of vrijdagavond moeten werken. Of dat ze om tien of twaalf uur thuis zijn. Daar is meer flexibiliteit.”
Ingram Micro erkent ook gebruik te maken van openbare lijsten met scores. Er is echter geen sprake van toenemende werkdruk, aldus Goedhart. “Op basis van ratio’s kijken we of mensen op de juiste plek staan. Haal je je ratio niet, dan gaan we in gesprek. Mensen willen hun score ook graag zelf weten. Hoe hoger je scoort, des te meer uren je kunt maken. We roosteren mensen niet in op basis van hun ratio, maar als er overgewerkt moet worden, zullen teamleaders natuurlijk mensen met hogere ratio’s vragen langer te blijven.“
Volgens Ingram Micro lopen orderpickers onder de twintig kilometer per dag. Over de manier waarop er met de rugklachten van de journalist werd omgegaan, stelt Goedhart. “Dat is niet goed. Dat is niet hoe wij het willen hebben.”
