Al in 1950 had men het over de dreiging van robots. Asimov publiceerde toen zijn verhalenbundel ‘Ik, Robot’ met daarin de drie wetten voor Robots;
- Een robot mag een mens geen letsel toebrengen, noch laten overkomen.
- Een robot moet door mensen gegeven orders uitvoeren, behalve als die orders in strijd zijn met de eerste wet.
- Een robot moet zichzelf beschermen, zover als dat niet in strijd is met de eerste en tweede wet.
Nou zijn die ‘wetten’ uiteraard in fictie geschreven voor de robots die we kennen uit films, humanoïde robots, veelal met de vorm van een mens. Robots die in allerhande science fiction films gezellig mee praten, maar ondertussen de mensheid proberen te onderwerpen. In principe blijven die wetten echter ook in het echte leven en in de industrie logisch.
Ook binnen de wereld van de industriële robots zijn wetten en eisen voor de veiligheid van de gebruikers, die in essentie niet veel afwijken van de drie regels van Asimov. Om alle Europese richtlijnen en wetten rond industriële robotica hier te bespreken is ondoenlijk, maar ze blijken veelal neer te komen op vooral regel 1 en 2 van Asimov. De eindklant zal uiteindelijk zorg dragen voor regel 3, want deze wil uiteraard geen schade aan zijn kostbare robot op het moment dat deze voor veiligheid moet stoppen.
Ongelukken
Zijn ongelukken met industriële robots door de honderden pagina’s aan wet- en regelgeving geheel te voorkomen? Nee, dat niet. Afgelopen zomer overleed een werknemer in een Volkswagen fabriek doordat hij plat gedrukt werd door een industriële robot. Grote kranten wereldwijd zagen dit ongeluk als springplank om in lange artikelen flink in de aanval te gaan tegen robots. Ze zouden gevaarlijk zijn en er werd hardop afgevraagd of we de wereld van robotica niet nog strakker aan regels zouden moeten leggen om dergelijke ongelukken te voorkomen. Wat in veel van die artikelen ontbrak was de relativering over hoeveel ongelukken er daadwerkelijk gebeuren met robots en wat de oorzaak was.
Robotica ongelukken zijn dusdanig zeldzaam dat ze vaak niet eens apart gecategoriseerd worden, maar simpelweg onder ‘industriële ongelukken’ te vinden zijn. De ongelukken die vervolgens wel gebeuren, blijken dan vaak ook niet te voorkomen met regelgeving. Het ongeluk bij VW bijvoorbeeld, lijkt gebeurd te zijn toen de medewerker in het werkgebied van de robot stond. Volgens huidige regelgeving zou dat al niet mogelijk moeten zijn. Wat echter wel vaak gebeurd, is dat veiligheidsmaatregelen, eventueel tijdelijk, uitgeschakeld worden voor onderhoud of aanpassingen. Hoeveel regels je ook bedenkt, als men ze negeert tijdens onderhoud zullen ze nooit zin hebben.
Veiligheid
Naast de strikte wet- en regelgeving zorgt ook de industrie zelf voor veiligheid. Waar men op beurzen de laatste jaren steeds grotere robotarmen of snellere, inventieve delta-robots zag, veranderd dat langzaam. Op de laatste Pack-Expo, een grote verpakkingsindustrie beurs in de VS, waren diezelfde robotarmen en inventieve delta-robots zeker nog aanwezig. Daarnaast echter, waren opeens ook de co-bots, of collaborative robots, aanwezig. Zo was Baxter, de co-bot van Rethink Robotics op meerdere plekken te vinden.
Wat zijn die co-bots nou precies? Simpel gezegd zijn het robots, veelal met wat meer menselijke vormen, (Baxter bijvoorbeeld, heeft twee armen en een gezicht dat op een tablet geshowd wordt) die samen met menselijke werknemers kunnen werken zonder afscherming. Ze bewegen dus langzamer en voorzichtiger, maar hoeven niet te stoppen als een lichaamsdeel van een mens in de buurt komt.
Toevoeging
Gaan de co-bots de meer traditionele robots verdrijven? Nee, althans, niet in de nabije toekomst. Ze zijn echter wel absoluut een toevoeging aan de automatisering van productieprocessen. Stappen waar nu zware robotarmen uw verpakkingen palletiseren, zullen voorlopig blijven, net als de lopende banden met Delta Robots erboven die het product van uw klant in uw verpakking leggen. Maar die stap waarbij een menselijke collega nog steeds dat waardevolle product moet beoordelen en terugleggen, wordt in de toekomst misschien makkelijker gemaakt door een tweede collega; de co-bot.
Tot slot; voorkomen we met de co-bots ongelukken? Nee, voorlopig lijkt mij dat niet. Vrijwel alle ongelukken zijn immers terug te voeren naar menselijk falen. Mogelijk al tijdens het programmeren van de robot, of bijvoorbeeld tijdens onderhoud.
Als u, samen met een ervaren robotica adviseur, verstandig met robots om gaat en regelgeving volgt, hoeft u voorlopig nog niet bang te zijn dat u maandag ochtend een robot op een van uw kantoorstoelen terug vindt.
Peter Paul de Bie – Manager Sales & Technology bij Electro ABI B.V.
Dit artikel verscheen ook op Verpakkingsprofs.
